Vai trò DHEA (DHEA SO4) với cơ thể con người
DHEA SO4 (hay DHEAS) là từ viết tắt của hormone Dehydroepiandrosterone. Là một steroid nội sinh của tuyến thượng thận. Hormone này có vai trò gì đối với cơ thể và nồng độ chất này trong máu cao hay thấp có ý nghĩa gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc giải đáp những thắc mắc trên.
1. Những thông tin về hormone DHEA SO4
Hormone DHEA SO4 là một hormone sinh dục nam (androgen) được sản xuất chủ yếu ở tuyến thượng thận, một phần nhỏ do cơ quan sinh dục của nam (tinh hoàn) và của nữ (buồng trứng) sản xuất. Đây là một trong những hormone lưu hành phổ biến nhất ở người. DHEA SO4 sẽ được chuyển thành những hormone sinh dục hoạt động đó là testosterone và estradiol.
Ảnh: Cấu tạo phân tử hormone DHEA SO4
Nồng độ DHEA SO4 trong máu tăng đều đặn từ khoảng 7 tuổi và giảm dần sau 30 tuổi. Nó có vai trò trong sự phát triển các đặc điểm sinh dục nam ở tuổi trưởng thành: ảnh hưởng đến quá trình mọc lông mu, lông nách, mùi cơ thể khi trưởng thành. Có vai trò quan trọng trong nghiên cứu về tình trạng mọc lông bất và hói đầu ở nữ giới. Nó cũng có giá trị trong việc đánh giá tình trạng tăng hoạt động tuyến vỏ thượng thận và dậy thì muộn.
DHEAS có thời gian bán hủy 7 – 9 giờ và có giá trị ổn định trong ngày nên rất hữu ích trong việc đánh giá chức năng tuyến thượng thận. Trường hợp có khối u thượng thận có thể dẫn đến dư thừa DHEAS. Hậu quả của việc dư thừa hormone này có thể dẫn đến dậy thì sớm ở bé trai và tình trạng vô kinh hay nam tính hóa ở phụ nữ như chứng rậm lông; nó cùng có thể làm cho bộ phận sinh dục của bé gái không rõ nam hay nữ.
2. Mục đích của xét nghiệm DHEA SO4 là gì?
Xét nghiệm DHEAS thường được kết hợp cùng với các xét nghiệm hormone khác như testosterone thự hiện khi có những dấu hiệu dư thừa hay thiếu hụt DHEA SO4.
Mục đích thực hiện xét nghiệm là:
– Đánh giá chức năng tuyến thượng thận.
– Xác định tình trạng bệnh lý như tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, chẩn đoán khối u vỏ thượng thận hay ung thư tuyến thượng thận.
Ảnh: Hormone DHEA S được sản xuất chính ở tuyến thượng thận
– Phân biệt tình trạng bài tiết DHEA S ở tuyến thượng thận hay do tinh hoàn sản xuất.
– Ở phụ nữ, xét nghiệm giúp xác định nguyên nhân gây vô sinh, tắc kinh, chứng rậm lông (tóc mọc trên mặt) hay xuất hiện các dấu hiệu quá nhiều hormone nam ở phụ nữ (như giọng nói trầm, hiện tượng nam hóa). Để chẩn đoán bệnh ở nữ giới nên kết hợp cùng các xét nghiệm nội tiết khác như FSH, LH, Prolactin, Estrogen.
– Xét nghiệm còn được dùng để chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa năng.
– Ở nam giới giúp điều tra và chẩn đoán nguyên nhân dậy thì sớm ở bé trai.
3. Xét nghiệm được thực hiện ra sao?
Xét nghiệm phân tích mẫu bệnh phẩm là máu tĩnh mạch. Nên nhịn ăn từ 8 – 12 tiếng trước khi lấy máu. Bất kỳ loại thuốc nào bạn đang sử dụng cũng nên thông báo cho bác sĩ lâm sàng được biết. Tốt nhất nên lấy máu vào buổi sáng sớm vì khi đó nồng độ hormone DHEA S là cao nhất.
Ảnh: Quy trình lấy máu tĩnh mạch tiến hành xét nghiệm
Quy trình lấy máu tĩnh mạch được tiến hành như sau:
– Chọn vị trí lấy máu thích hợp sau đó buộc garo trên vị trí lấy máu từ 3 – 5 cm.
– Sát khuẩn vị trí tĩnh mạch bằng cồn y tế và đợi khô.
– Dùng kim tiêm chích qua da vào tĩnh mạch và lấy lượng máu với thể tích đủ để làm xét nghiệm.
– Tháo garo, rút nhanh kim tiêm ra và bịt bông vào vị trí chọc kim để cầm máu cho bệnh nhân.
– Bơm ngay lượng máu vừa lấy vào ống chứa máu không có chất chống hay ống có chất chống đông và lắc đều nhẹ nhàng.
– Mẫu máu sẽ được chuyển đến phòng xét nghiệm sau đó được ly tâm tách huyết thanh/ huyết tương và được thực hiện phân tích trên hệ thống máy xét nghiệm hóa sinh chuyên dụng và kết quả sẽ được bác sĩ thông báo cho bạn sau đó.
4. Giá trị xét nghiệm cho biết điều gì?
Giá trị nồng độ DHEA SO4 bình thường thể hiện chức năng tuyến thượng thận bình thường.
– Giá trị xét nghiệm bình thường là: 2.5 – 7.5 µmol/l.
– Nồng độ xét nghiệm có thể cao ở trẻ sơ sinh, Giá trị này sẽ giảm sau khi sinh và tăng dần trở lại ở tuổi dậy thì.
– Nồng độ hormone trong máu cao cho biết có sự dư thừa DHEA SO4. Nguyên nhân có thể do:
Xuất hiện khối u tuyến thượng thận.
Bệnh Cushing.
Ung thư tuyến thượng thận.
Buồng trứng đa nang.
Sử dụng thuốc làm tăng nồng độ hormone trong máu: thuốc điều trị tiểu đường, prolactin, danazol, bổ sung DHEA,…
Ảnh: Xét nghiệm giúp xác định nguyên nhân dậy thì sớm ở bé trai
– Nồng độ DHEA SO4 thấp có thể gặp trong một số nguyên nhân như:
+ Suy thượng thận.
+ Rối loạn chức năng tuyến thượng thận.
+ Suy tuyến yên (bệnh Addison).
+ Ảnh hưởng của các thuốc như: insulin, thuốc tránh thai, dầu cá, vitamin E,…
– Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm đó là:
+ Máu bị vỡ hồng cầu.
+ Gần đây có sử dụng chất phóng xạ.
+ Tập thể dục cường độ cao, gắng sức quá mạnh.
Máy xét nghiệm iStar 500 mang đến giải pháp toàn diện cho xét nghiệm miễn dịch, với công nghệ hiện đại nhất, phù hợp cho các phòng khám vừa và nhỏ.
Mọi thông tin vui lòng liên hệ: Mr Dũng 0979.593.888
